صنعت لاستیک

صنایع کاربری بیشترین قطعات لاستیکی را در انواع مختلف اعم از لاستیک های فیکسور، درب دیگ های حرارتی، لاستیک درب کوره، انواع کوپلینگ، پکینگ، انواع واشر با ضخامت های مختلف، انواع اورینگ با مقاطع و قطرهای متفاوت، لاستیک های بابیت، انواع شلنک های مسلح و تسمه های نقاله، پروانه، انتقال نیرو و ده ها قطعه دیگر را در ساخت و تعمیرات به کار میگیرد.

قطعات لاستیکی مصرفی صنایع به جز از تسمه ترانسپورت باند که در انواع و ابعاد متفاوت معمولی و ضد حرارت تولید میشود، میتواند از نوع ولکانیزه (ضربه گیر، لرزه گیر، دسته موتور و …) و یا ضد روغن (لاستیک های بابیت آسیاب، لاینرهای لاستیکی، واشرهای ویژه، و اورینگ ها و …) و ده ها قطعه گردگیر، جوینتر و رابط های لاستیکی باشد.

آنچه در ذیل می آید مروری است کلی به صنعت لاستیک و نوع کاربردی قطعات ساخته شده از آن و به طور کلی نگاهی به مواد ساخته شده از کائوچو چه نوع طبیعی، صنعتی و یا سنتتیک.

استفاده از قطعات لاستیکی در کلیه صنایع و ماشین آلات صنعتی حضور کارخانجات لاستیک سازی را در زمینه های مختلف اعم از ساخت تایر، تیوب برای اتومبیل ها، کامیون ها، تریلی ها، تراکتورها و ماشین های راه سازی به ویژه در صنایع حمل و نقل الزامی ساخته در این گروه کاری در سرتاسر جهان و حتی کشورمان ایران کارخانجات معظمی که دارای برند های مشخصی هستند و یا در تولیدات خود از نام و برند و دانش کارخانجات معروف و مشهور استفاده می کنند بسیار است و بیشترین تولید و مصرف را تیوب موتورسیکلت، دوچرخه، کامیون، اتوبوس، تراکتور و تایرهای وسائط حمل و نقل، تسمه ها و نقاله ، قطعات لاستیکی، با کاربرد در صنایع سیمان و صنایع کانی فلزی و کانی غیر فلزی  را در اختیار دارد. که علاوه بر استفاده از تولیدات کارخانجات داخلی مقدار زیادی از کشورهای خارج تامین می گردد.

بطور کلی واردات قطعات لاستیکی از خارج بیشتر در حوزه تایر، تیوب، تسمه های انتقال نیرو (از هر نوع)،تسمه پروانه، تسمه نقاله های صنعتی (کانوایربلت)، شلنگ های آتش نشانی را تشکیل می دهد.

شلنگ های صنعتی، شلنگ های فشار قوی، شلنگ های هوا، هیدرولیک، کفپوش های ویژه لاستیکی، لاستیک های روکش و سیلندرهای چاپ، نخ لاستیکی، دستکش های طبی، دستکش های صنعتی، دستکش های خانگی، سرشیشه های طبی، برخی از کاسه نمدها، لرزه گیرهای صنعتی بویژه فندرهای ضربه گیر ساحلی، لوازم لاستیکی ماشین الات راهسازی و سنگین نیز از اقلام وارداتی است.

با توجه به نیاز کشور به قطعات لاستیکی با کاربری در صنایع سنگین کانی غیر فلزی و فلزی، صنایع شیمیایی، پتروشیمی ها، سیمان، قند، صنایع غذایی، کاغذ و سلولز، ماشین آلات معدنی، صنعت سیم و کابل، نیروی دریایی و اسکه های ساحلی، صنایع مخابرات و بطور کلی صنایع سبک و سنگین سالیانه به مقدار قابل توجهی مواد اولیه برای این صنعت که کارخانجات و کارگاههای کوچک و بزرگ آن در تهران و شهرستانها مستقر است و تعداد کارگر و تکنیسین، مهندس و متخصص و فوق تخصص را جذب کار کرده است از سوی دولت یا بخش خصوصی وارد کشور می شود و از جمله اقلام وارداتی را در حوزه عملکرد خود الزامی ساخته است.

۱- کائوچوی طبیعی، (پلی ایزوپرن از نوع RSS1 ، SMR50، SMR20  کرامپ رابر) که بیشتر از آسیای جنوب شرقی و آمریکای لاتین وارد می شود.

۲- کائوچوی مصنوعی، این نوع کائوچوی علاوه بر تولید آن از سوی کارخانجات پتروشیمی ایران به مقدار قابل توجهی از خارج وارد می شود از آن جمله: پلی بوتادین ۰/۹، انواع استاپرن، بوتادین ها، نئوپرن (پلی کلرویرن) نیتریل، کلروبوتیل، رابر.

۳- انواع نخ با کاربرد در صنایع لاستیک و بطور کلی پلیمری: انواع نخ های نایلنی که بیشترین مصارف آن در کارخانجات تایر سازی است.

۴- سیم، این نوع سیم ها که به نام سیم طوقه نامیده می شود در صنایع تایر سازی مورد استفاده است.

طبیعی است که برای کامپاند و فیلر مواد افزودنی، مواد رنگی باکاربرد در صنایع تولیدی تایر و تیوب وارد مملکت می شود از ان جمله است سیلکون دی اکساید، آلومینیوم سیلکات، مرکاپتو، تترا متیل تیوارام ، تترا متیل بنزوتیازول، ان اوکسی دی اتیلن، فنل فرمالوئید و انواع آن دی میتیل ها، کربنات منیزیم، فرمالین.

هم اکنون قطعات زیادی از انواع لاستیک چه با استفاده از کائوچوی طبیعی و چه کائوچوی مصنوعی در ایران تولید می شود که بیشترین مصارف آن در کارخانجات خودروسازی است و بدین ترتیب حجم زیادی از تولیدات کارخانجات و کارگاههای لاستیک سازی ایران را قطعات خودرو تشکیل می دهد که از آن جمله است:

• گردگیرهای دو شاخ کلاج، کائوچو های دسته دنده
• لاستیک پدال گاز، واشرهای لاستیکی
• شلنگ های پشت آمپر، انواع شلنگ ها و لوله های لاستیکی داخل موتور
• بست های لاستیکی با کاربرد های مختلف ، لاستیک های ضربه گیر
• ضربه گیرهای فنری، لاستیک های کمک جلو
• لاستیک های کله قندی، دسته موتورهای بزرگ لاستیک های گرد گیر
• دسته دنده لاستیک پیچ دار، هواکش
• شلنگ های حصیری، پیازی، زیر سوپاپ
• میل موج گیر، لاستیک کمک فنر
• کله قندی کوچک، لاستیک بغل بند کمک
• لاستیک خرطومی رادیاتور بزرگ و شلنگ خم

و بطور کلی بیش از ۱۲۲ قطعه لاستیکی با کاربردهای مختلف از منابع و کارخانجات داخلی تولید و در برخی مواقع با توجه به نوع قرار دادها در تولید سواری ها و یا کامیون ها قطعات از سوی کارخانجات برون مرز آورده می شود.

با در نظر گرفتن انواع اتومبیل ها، با برندها و شکل نوع و اندازه، طبیعی است که تعداد ضرایب تولید بر حسب تعدد برندها خواهند بود و بدین ترتیب تعداد قطعات به بیش از ۲۰۰۰ قطعه خواهد رسید که قالب های تولید خود را طلب می کند و این امر صنعت قالب سازی با اصول تکنیکی منظمی را نیاز دارد که بحث در موضوع مجال خود را می طلبد.

با نگاهی اجمالی به فروشندگان قطعات لاستیکی انواع اتومبیل و تعدد کارخانجات اتومبیل سازی اعم از سواری، وانت سنگین و سبک راهسازی و سایر تعداد تولیدی قطعات به چندین ده میلیون با توجه به تعدد و تنوع قطعات لاستیکی با کاربردهای مختلف قطعات لاستیکی و قسمتهای مختلف وسائط نقلیه می رسد.

لاستیک در موتورسیکلت و دوچرخه:

با توجه به تعداد موتورسیکلت و دوچرخه و حضور آن در صنعت حمل و نقل مصرف قابل توجهی از قطعات پلیمری در این دو وسیله نقلیه چشم گیر است که اهم آنها:

• لاستیک های پدال و دنده و پدال هندل
• روکش های جا پائی و ضربه گیر اگزوز
• روکش لاستیکی دسته فرمان، لرزه گیر باک بنزین
• انواع شلنگ ها، ضربه گیر، توپی کلاج، واشر لاستیکی دور چراغ
• تایر رویی، تیوپ تویی و …

با توجه به تعداد موتورسیکلت و دوچرخه در ایران سالیانه صدها تن قطعه لاستیکی به تعداد میلیونها قطعه در این نوع وسائط مصرف دارد. نظری به کاربرد قطعات لاستیکی بصورت لرزه گیر،  ضربه گیر، گردگیر، سیل های لاستیکی، لاینرهای لاستیکی، فیکسورها، لاستیک های لگانیزه، شلنگ ها، تیوب ها، درب دیگ های بخار، لاستیک درب کوره، تایرهای لیفتراک، پکینگ، کوپلینگ، پروفیل های لاستیکی، ورق های لاستیکی عایق الکتریسته، ورق های آب بندی، انواع واشرها، انواع دیافراگم های تخت، بشقابی، طشتکی، رولرهای لاستیکی، روکش های غلطک، موج گیر لاستیکی، بابیت ها، انواع اورینگ، ضربه گیرها استوانه ای، مستطیلی، تونل های لاستیکی، کرکره های لاستیکی و دهها  قطعه دیگر که در صنایع کائوچوبی طبیعی و مصنوعی بصورت های (ضد حرارت، ضد اسید، واترپروف، ضدروغن، و لگانیزه و …) ساخته می شود و در صنایع فلزی و غیر فلزی، غذایی، پتروشیمی، کشاورزی، معدنی، کانی فلزی، دریایی و دهها کارخانه صنعتی بکار گرفته می شود ضرورت شناخت کائوچو و مواد اولیه و ترکیبی آن از فیلرها کامپاند و سایر افزودنی ها برای کاربردی تر کردن آن در شرایط و محیط های مختلف کاری ضرورت دارد.

کائوچو:

کائوچو یا الاستومر به ترکیباتی گفته می شود که لاستیکی شکل بوده و در مقابل نیروی کشش ازدیاد طولی داشته و پس از قطع نیرو به حالت اولیه خود درآید و هم چنین در مقابل فشار کشش های عرضی و طولی خاصیت برگشت به شکل اولیه خود را داشته باشد.

کائوچو به زبان سرخپوستان به اشک درخت گفته میشد چون شیره درخت به صورت رنگ شیری از تنه بیرون زده و چکه می کرد، این جنس تا آغاز قرن بیستم با استفاده از درختان فونته نیا و هووآ به دست می آمد.

انگلیس ها به آن رابر می گویند که به هیدروکربورهای کاملا خالص لاستیکی گفته می شده است.

جایگاه اصلی درختان کائوچو که در بین بومیان آمازون به هیووآ معروف است و سرزمین طبیعی آن امریکای لاتین بلاخص برزیل است.

کائوچوی طبیعی یک ترکیب ملکولی است شیرآبه درختان هووآ که در زیر پوست درخت قراردارد  با شکاف در تنه درخت به صورت یک شیرابه به بیرون از تنه ی درخت بیرون می ریزد که توسط کارگران در سطل ها و مخازن ویژه جمع آوری می شود.

 البته به جز درختان هووآ این شیرابه در خانواده درختان کائوچویی آمازون و مناطق استویی که دارای هوای گرم و مرطوب است وجود دارد. شیرابه کائوچو عیناً شبیه چربی در داخل شیر است که به آن لاتکس می گویند که دارای ۳۰ الی ۴۰ درصد ماده کائوچویی است که به آن پلی ایزوپرن می گویند که لاستیک آر.اس.اس (R.S.S) با اضافه کردن اسید فورمیک به آن به دست می آید.

البته لاستیک اس.ام.آر (S.M.R) با استانداردهای کشور مالزی (جنوب غرب آسیا) بدست می آید که دارای گرید های متفاوتی است.

تا اوائل قرن بیستم کائوچو از درختان منطقه استوائی بالاخص برزیل به دست می آمد خروج تخم درختان کائوچو ممنوع و شدیدا از طرف دولت برزیل تحت کنترل و پیگیری بود. تا اینکه یک نفر از اتباع انگلیس تخم درخت هووآ را به جنوب شرق آسیا که به مستعمرات انگلیس و هلند معروف بود برده شد. این مرد ویکهام نام داشت و به تدریج درختان دست کاشت انقدر زیاد شد که تولید کائوچوبی مصنوعی را بعد از جنگ جهانی دوم آغاز شده بود تحت الشعاع حوزه خود قرار داد.

حوزه جنوب شرقی آسیا که در منطقه حاره و استوایی و گرم مرطوب قرار دارد و بهترین و مساعدترین منطقه برای رشد این درخت است که در منطقه به آن فونته نیا گفته می شود.

هم اکنون بزرگترین و اولین صادر کننده کائوچو در جهان کشور مالزی است و پس از آن در حوزه آسیایی و جنوب شرق هند و چین کشورهای سیلان، سریلانکا، اندونزی، تایلند و نیز قسمتی از ویتنام قرار دارد.

بیشترین مصرف کائوچوی طبیعی از کائوچوی طبیعی جامد است که با رسوب لاتکس حاصل از درخت (به روشهای مختلف) به دست می آید.

به بازار عرضه می شود.

کائوچوی طبیعی پرمصرف ترین مواد اولیه لاستیک است چون دارای قدرت جهش بالا مقاومت سایشی بسیار فوق العاده، خاصیت چسبندگی بسیار مناسب و خوب، خاصیت کشش طولی و عرضی و ضخامتی (الاستیسیته) است.

بیشترین مصرف صنعتی لاستیک طبیعی (کائوچوی طبیعی) در تولید تایر و تیوب و قطعات ویژه صنعتی و قطعات و لکانیزه (به لحاظ چسبندگی بالاتر) و قطعات ضد سایش است. کلیه لاستیک های تایر و تیوب، اتومبیل، اتوبوس، مینی بوس از کائوچوی طبیعی است.

همچنین تولید کلیه قطعات زیر از کائوچوی طبیعی است:

• تسمه نقاله ها (کانوایربلت)
• تسمه پروانه (تسمه انتقال نیرو)
• تسمه پروانه های  vشکل
• دستکش صنعتی از لاتکس ۶۰%
• دستکش خانگی از کائوچوی طبیعی
• شلنگها از R.S.S
• سنگهای هیدرولیک۱۵۰۰   S.B.R
• شلنگ های ترمز از لاتکس
• شلنگ های آتشنشانی از پلی کریپ
• رولهای لاستیکی برنج کوبی از S.B.R
• درب شیشه لاستیکی
• انواع پستانک از لاتکس
• لاستیک ماشین های چاپ از S.B.R 1512
• نخ لاستیکی (کش) از لاتکس طبیعی
• انواع چسب از ۶۰% لاتکس طبیعی
• انواع تخت لاستیکی از پل کریپ
• انواع چکمه لاستیکی از پل کریپ
• لوله لاستیکی از پل کریپ
• لوله خرطومی از کائوچوی طبیعی
• لوله نفت و بنزین از کائوچوی طبیعی
• انواع واشر از کائوچوی طبیعی
• انواع دسته موتور از کائوچوی طبیعی
• قطعات لاستیکی از کائوچوی طبیعی
• تسمه ماشین آلات از کائوچوی طبیعی
• انواع بادکنک از لاتکس
• نوار و لاینرلاستیکی از کائوچوی طبیعی
• انواع واشر از کائوچوی طبیعی
• تیوب از کائوچوی طبیعی

به طور کلی برای تولید قطعات علاوه بر ماده اصلی (کائوچوی طبیعی یا مصنوعی) مواد افزودنی متعدی مورد استفاده قرار میگردد از آن جمله دوده صنعتی یا کربن بلاک تا ۲۰% حجم (حداکثر)

• دورانیت B – سفت کننده تا ۵% حجم
• اکسید روی – فعال کننده
• لائولین – نرم کننده
• گوگرد – عامل پخت
• DOP – نرم کننده
• کائولن – پرکننده و نرم کننده
• پارافین – آنتی اوزان
• کربنات کلسیم – پرکننده
• استئاریک آسید – فعال کننده
• نفتینگ اویل – نرم کننده
• آمونیاک – حلال در دستکش خانگی
• متانول – حلال در دستکش خانگی
• آسیدکلریدریک – شستشو دهنده دستکش خانگی
• پودر سلایر – پر کننده دستکش خانگی
• روغن های گیاهی – نرم کننده در سیلندرهای ترمز
• ریکلیم – قطعات اتومبیل

کاربری کائوچو

تا سالهای جنگ جهانی دوم بیشترین ماده مورد استفاده در صنعت لاستیک سازی کائوچو طبیعی از نوع S.M.R 10 ،S.M.R 20 و لاتکس بود که از درختان فونته نیا و هیووآ یعنی از مناطق جنگل های استوایی و هم چنین مالزی، سریلانکا، هند و چین بدست می آمد. جنگ جهانی دوم مصرف کائوچو بالاخص تایر اتومبیل ها در هر نوع را بالا برد، البته از ۱۹۰۰ میلادی یک دانشمند روسی از پلی مریزاسیون دی متیل بوتادین یک ماده پلیمری به وجود آورد که اساس و پایه کائوچو مصنوعی یا Synthetic گردید.

در ۱۹۳۱ از پلی مریزاسیون کلروپرن (کلروبوتادین) کائوچوی مصنوعی به نام نئوپرن تولید شد که در مقابل حرارت مقاوم بود.

این نوع کائوچوی مصنوعی در برابر اکسیژن و روغن پایدار و مقاوم است لذا از این کائوچو برای ساخت لوله ها و شلنگ هایی که در آن روغن جریان دارد و یا واشرهای ضد روغن استفاده میگردد.

نئوپرن
در مقابل اشعه ماوراء البنفش و نور آفتاب مقاوم است لذا از آن برای تولید چادرهاییکه در مقابل جریانات آب هوایی بالاخص اکسیژن هوا و تابش مستقیم آفتاب باید مقاوم باشد استفاده می کنند و از طرفی برای تولید انواع بالن ها و از نئوپرن برای تولید چسب استفاده می شود.

لاستیک بونا اس
دو سال بعد از تولید نئوپرن در سال ۱۹۳۳ لاستیک مصنوعی بونا اس تهیه و تولید شد و این کائوچوی مصنوعی از پلیمریزاسیون بوتادین استیردل و بونا تهیه گردید، با رشد توسعه صنعت کائوچوی مصنوعی و کاربردی  متعدد ساخته شد که از آن جمله کائوچوهای مصنوعی ضد روغن، ضد آسید، ضد حرارت، مقاوم در مقابل اکسیژن، مقاوم در مقابل مواد شیمیایی، عایق الکتریسیته، آنتی اوزون و دهها نوع دیگر کشف و ساخته شد.

آنچه در زیر می آید خلاصه ایست از لاستیک ها و کاربری مختلف:

لاستیک بوتادین
این لاستیک در مقابل سائیدگی مقاومت بالائی دارد و دارای خاصیت الاستیسیتی زیاد و بازگشت به حال اول بعد از کشش های طولی است. مقاومت B.R (بوتادین رابر) در مقابل روغن کمتر از SBR است. از B.R می توان در تسمه نقاله، تسمه پروانه، روکش کابل برق، شلنگ و ساخت تایر (با مخلوط N.R و S.B.R) استفاده کرد.

لاستیک بوتیل
این لاستیک در مقابل اوزون، هوا و گرما مقاوم بوده و نیز در ساخت قطعات ضدآسید، ضد مواد قلیایی، رنگبرها و شوینده ها مورد استفاده قرار میگیرد. خاصیت ویژه بوتیل مقاومت آن در برابر جریان برق است لذا از آن در ساخت شیت ها و لاستیک های عایق الکتریسته برای مقابل تابلو های برق و اتاق فرمان استفاده می شود. لاستیک بوتیل در مقابل ترک خوردن و فشار فرسایشی مقاوم است لذا در ساخت تایر و قطعات لاستیکی مورد استفاده قرار می گیرد.

لاستیک اکریلیک
این نوع لاستیک به دلیل مقاومت در برابر روغن برای ساخت واشر موتورها، پوشش داخلی مخازن، تسمه نقاله ها و کلیه قطعات اورینگ، واشر، و هر قطعه لاستیکی در مقابل روغن قرار دارد و یا نوعی در ارتباط است مورد استفاده قرار می گیرد لاستیک آکریلیک در مقابل حرارت، روغن و هوا دارای مقاومت خوبی است.

لاستیک اکریلونیتریل بوتادین (NBR)
این لاستیک با نامهای تجاری پربونان، باییرن، کماپرن و … خوانده می شود، لاستیک NBR به لحاظ مقاومت بسیار بالا در برابر حجم بالای روغن در ساخت قطعات ضد روغن و صنایع نفت استفاده می شود. از مصارف آن در تولید لوله ها و شلنگ های خرطومی نفتکش ها، شلنگ ترمز اتومبیل ها به لحاظ ارتباط، روغن ترمز، شلنگهای ضد روغن و نازلهای روغنی، تسمه های ضد روغن، واشرها و اورینگ های ضد روغن، رول های ماشین های چاپ، تخت کفش های ضد روغنی، و پوشش مخازن نفتی استفاده می شود

لاستیک کلره پلی اتیلن (CPF)
از این نوع لاستیک برای ساخت لاستیک ها دور شیشه، رولهای لاستیکی، وسایل لاستیکی ساختمانی، کابلف کف کفش استفاده می شود.

لاستیک کلروپرن
این نوع لاستیک در مقابل آتش بسیار مقاوم است و بیشتر در تولید تسمه نقالهای ضد حرارت، دستگش های صنعتی ضد روغن، دستکش های ضد آسید، ورق های ویژه ضد روغن استفاده می شود. از نئویرن یا کلروپرن (CR) برای پوشش کابل در هوای باز، لرزه گیر و همچنین تولید چسب استفاده می شود.

هیپالون
از این نوع لاستیک در ساخت کیسه های آب جوش، روکش کابل برق، دستکش های صنعتی، شلنگ های مقاوم در مقابل آسید سولفوریک، آسید نیتریک، آسید کرومیک، آسید فلوریدریک و ساخت قطعات مقاوم در مقابل مواد شیمیایی و همچنین ضد آتش استفاده می شود.

لاستیک هایی کلروهیدرن CHR و CHC
این نوع لاستیک در ۱۹۶۵ برای اولین بار تولید شد و از آن در ساخت واشرهای ضد روغن، دیافراگم پمپ ها، تسمه های ضد حرارت و رویه رول های چاپ استفاده می شود.

لاستیک اتیلن پروپلین
از این لاستیک برای تهیه ورقه های لاستیکی ضدآب (واتر پروف) دور شیشه اتومبیل ها و وسائط نقلیه، لاستیک های برف پاکن، شلنگ های رادیاتور، لوله بخاری اتومبیل، تسمه نقاله ضد حرارت استفاده می شود.

لاستیک فلوره
بیشترین مواد استفاده از لاستیک فلوره در ساخت قطعات لاستیکی هواپیما ها است.

 لاستیک ایزوپرن
موارد استفاده از ایزوپرن عیناً همانند استفاده از لاستیک طبیعی است یعنی در ساخت تایر، تیوب و قطعات لاستیک های صنعتی می توان استفاده کرد.

لاستیک پلی سولفید (تیوکل)
از این لاستیک که چندان موارد استفاده ندارد به عنوان نرم کننده در تهیه سیمان گوگردی و آجر مخازن اسیدی استفاده می گردد.

لاستیک اکسید پروپلین
این نوع لاستیک استفاده فراوانی ندارد فقط با توجه به مقاومت در برابر سرما و اکسیژن در استفاده از سردخانه ها و حفاظ لانیزی در مناطق سرد و یخبندان استفاده میشود، این لاستیک دارای خاصیت جهندگی بسیار بالا است و می توان در استفاده از ضربه ها از آن استفاده کرد.

لاستیک سیلیکون
این نوع لاستیک دارای مقاومت حرارتی بین ۸۰ الی ۲۵۰ درجه سانتی گراد است از سیلیکون رابر میتوان در تولید قطعات واشر های اختصاصی اتومبیل، واشرهای سردخانه و یخچال، قطعات لاستیکی بیمارستانی، قطعات مصرفی در صنایع شیمیایی (داروسازی) و ساخت تسمه های ویژه استفاده کرد.

لاستیک استایرین بوتادین (SBR)
SBR از پر مصرف ترین لاستیک های مصنوعی است. این لاستیک در انواع مختلف با نامهای متعدد تجاری ساخته شده است. از SBR در ساخت تایر، تیوب، تسمه نقاله، تسمه پروانه، تسمه انتقال نیرو، شلنگ، تخت کفش، کف پوش، وسایل بیمارستانی، اسفنج و قطعات ساخت و قطعات لاستیکی استفاده کرد.

منابع:

۱-برنامه ۵ ساله وزارت کشاورزی
۲-برنامه ۵ ساله وزارت صنعت
۳-Rabber Technoligy
۴-chimical  Technology
۵-نوشته های دکتر ناصر شریفی
۶-نوشته های دکتر اسکندر ستوده
۷-نوشته های دکتر علی اصغر کتباب
۸-نوشته های مهندس یزدان حیدری
۹-تجارب علمی و کاربردی دکتر سید جلال ابراهیمی